Vogels hebben last van vuurwerk

Dat huisdieren tijdens de feestdagen massaal last hebben van het geknal van vuurwerk is algemeen bekend. Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat ook wilde vogels en vuurwerk niet samengaan. De vogels ervaren veel stress door het geknal.

Uit onderzoek van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en het Max Planck Instituut voor diergedrag blijkt dat wilde vogels erg van slag raken door vuurwerk. Ze hebben dagen nodig om het effect ervan te verwerken. Het onderzoek werd uitgevoerd onder honderden ganzen in Nederland, Duitsland en Denemarken.

Onrustig

De onderzoekers volgden acht jaar lang vier soorten ganzen met een zendertje. Als er vuurwerk was, verlieten de vogels direct hun slaapplaats en gingen ze op zoek naar een plek die verder weg was van mensen. Daarvoor legden ze afstanden tussen de 10 tot wel 500 kilometer af. Ganzen vlogen daarnaast ook hoger dan normaal en eenmaal aangekomen op een nieuwe rustplaats bleven de dieren nog dagen onrustig.

Rust?

Nederland vormt in de wintermaanden een veilige haven voor miljoenen wilde vogels. Veel van hen komen vanuit hun broedgebieden in het noordpoolgebied. Maar veel rusten kunnen de dieren niet tijdens de jaarwisseling. De onderzoekers observeerden dat de dieren de dagen na de vuurwerkverstoring veel meer tijd aan grazen besteedden. Volgens dierecoloog Bart Nolet van NIOO-KNAW deden de vogels dit om de energie die ze tijdens hun vuurwerkvlucht hebben verbruikt te compenseren:

Vorig jaar was op radarbeelden van de Biesbosch te zien dat zwanen en ganzen verstoord raakten door het vuurwerk en direct na de jaarwisseling chaotisch begonnen rond te vliegen. Ook vliegen watervogels tijdens de jaarwisseling uit schrik massaal het water uit naar hoogtes van wel 800 meter boven het grondoppervlak. Zulke hoogtes bereiken ze normaal alleen tijdens migratie. Ze vliegen daar in dichte zwermen, soms met wel meer dan duizend vogels per vierkante kilometer.

Eerder onderzoek van de Universiteit van Amsterdam bewees al dat vogels tijdens de jaarwisseling veel stress ervaren. “Als op één moment in het hele land vuurwerk wordt afgestoken, kunnen de vogels geen kant op. Ze ondervinden stress en verbruiken veel van de energie die ze tijdens de koude winternachten zo hard nodig hebben. Ook kunnen niet alle vogels in het donker navigeren en botsen ze op gebouwen of hoogspanningskabels”, zegt Bart Nolet.

Coronapandemie

Het vuurwerkverbod tijdens de coronapandemie gaf de onderzoekers de kans om te zien wat er gebeurde met het gedrag van de vogels als er veel minder vuurwerk werd afgestoken. Maar ook met de vermindering van vuurwerk was er een negatief effect op twee van de vier onderzochte soorten ganzen. Nolet pleit daarom voor een vuurwerkverbod in de buurt van beschermde vogelgebieden en belangrijke vogelrustplaatsen.

Vuurwerkverbod

Dit jaar geldt er al een vuurwerkverbod tijdens de jaarwisseling in zeker twaalf gemeenten. Dat zijn Amsterdam, Heemstede, Heumen, Schiedam, Soest, Utrechtse Heuvelrug en Mook en Middelaar. Volgens boswachter Thomas van der Es zorgt het vuurwerk vooral in de natuurgebieden bij de Randstad voor problemen. Maar in heel Nederland hebben wilde vogels last van het vuurwerk. Om een landelijk en definitief verbod te bewerkstelligen is er de campagne IK KLAP van het Vuurwerkmanifest. Iedereen kan het initiatief steunen door het te ondertekenen.

APA-bronvermelding:

Stichting Animals Today. (2022, 7 december). Wilde vogels ervaren veel stress door vuurwerk. Animals Today. https://www.animalstoday.nl/wilde-vogels-ervaren-veel-stress-door-vuurwerk/